 |
Broj 197 |
Povodom osnivanja Medjunarodnog krivicnog sudaPrivid ili stvarnost
Mnogi ce javno aplaudirati osnivanju Medjunarodnog krivicnog suda. Ali, veliko je pitanje kako ce se odnositi prema Sudu kada bude trebalo da ga priznaju i da saradjuju sa njimDvadeseti vijek je obiljezen velikim dostignucima ljudskog uma, ali je i vijek sa dva svjetska rata i mnogo »manjih« ratova u kojima su izvrseni svirepi zlocini. Ipak, na kraju vijeka, osnovan je Medjunarodni krivicni sud nadlezan da sudi osumnjicenima za zlocine protiv mira, ratne zlocine, zlocine genocida i zlocine protiv covjecnosti.
Od 1919. do 1998. godineIstorija medjunarodnih krivicnih pravosudnih organa, od Versajskog ugovora (jun 1919) do Rimske konferencije (jul 1998) na kojoj je sa 120 glasova za, prema 7 glasova protiv, izglasan Finalni akt o osnivanju Medjunarodnog krivicnog suda, jasno pokazuje potrebu da se osnuje jedan stalni medjunarodni krivicni sud. Mnogi medjunarodni zlocini ostali su nekaznjeni i zbog nepostojanja takvog suda. Ad hoc sudovi, Nirnberski i Tokijski, odigrali su veliku ulogu u utiranju puta medjunarodnoj pravdi, ali su osnovani da bi pobjednik sudio pobjedjenom. Medjunarodni Haski tribunal, iako nije osnovan da bi pobjednik sudio pobjedjenom, vec da sudi svakom pojedincu koji je izvrsio ratni zlocin, zlocin genocida ili zlocin protiv covjecnosti, bez obzira na to kojoj vojsci ili drzavi zlocinac pripada, ometan je u efikasnom djelovanju uporednim interesima tzv. real politike drzava. Uostalom, da su drzave same kaznjavale lica osumnjicena za takve zlocine, a na to ih obavezuje postojece medjunarodno pravo, takvih istorijskih propusta ne bi bilo.Razlicit pristup problematici medjunarodnog pravosudja sigurno ce odloziti stupanje na snagu medjunarodnog ugovora o stvaranju Medjunarodnog krivicnog suda, iako je u interesu medjunarodnog poretka da stvaranje Suda ne bude privid, vec stvarnost koja dalekosezno utice na to da medjunarodno pravo, posebno njegova oblast ljudskih prava, budu postovani.
Covjecnost, vojne potrebe i drzavna suverenostU razvoju i primjeni medjunarodnog humanitarnog prava uvijek se vodilo racuna o tradicionalnom sukobu covjecnosti i vojne potrebe. Zato se ne moze prihvatiti misao o dopustivosti nepostovanja pravila humanitarnog prava zbog ratnih potreba. Medjunarodno humanitarno pravo ne smeta ni borcu da ispolji licnu hrabrost, ni komandantu da izvojuje pobjedu, ali stiti zrtvu rata. Ono je afirmacija ljudskih prava i mora biti postovano u svakoj prilici. Pretjerivanje sa vojnom potrebom dovodi do negacije humanitarnog prava i najposlije do ratnih zlocina.Kako li se tek ispoljava sukob izmedju covjecnosti i drzavne suverenosti. Do njega dolazi kada je u pitanju odnos drzave prema odredjenom medjunarodnom sudu koji je nadlezan da sudi za teska krsenja medjunarodnog humanitarnog prava. Efikasno djelovanje takvog suda cesto zavisi od pomoci koju mu duguju drzave. Ali, nadju se drzave koje takvu saradnju smatraju povredom svojih suverenih prava. Smatraju, naime, da nacelo covjecnosti iskljucuje njihovu drzavnu suverenost i da to ne moze biti, jer da je medjunarodna drzavna suverenost isto sto i unutrasnja suverenost. Ili je cijela, neokrnjena, ili je nikako nema. Takva shvatanja nisu usamljena i kada ona udare pecat politici drzava olako se osporava autoritet suda i opstruise njegovo djelovanje. Jos vise, na taj nacin se sprijecava ne samo primjena, vec i razvoj humanitarnog prava, koji je nastao u laganoj, ali ociglednoj evoluciji politicke organizacije covjecanstva. Tu organizaciju karakterise promjena shvatanja o neogranicenoj suverenosti drzava i teznja ka stvaranju medjunarodne zajednice koja pociva na ideji mira, solidarnosti naroda, ljudskih prava, i na institucijama medjunarodne zajednice.
U ovo nase doba, ideja mira i progresa mora da nadvlada nacionalisticke mentalitete pojedinih drzava, jer su oni protivni pojmu medjunarodne solidarnosti i u jos jacoj protivnosti su prema ideji mira. Autoritativno djelovanje odredjenog medjunarodnog krivicnog suda, ad hoc ili stalnog, doprinos je miru. Bez takvih sudova nerjesene ratne nepravde ostaju kao povod za sukobe, osvete i nove ratove. Mnogi ce javno aplaudirati osnivanju Medjunarodnog krivicnog suda. Ali, veliko je pitanje kako ce se odnositi prema Sudu kada bude trebalo da ga priznaju i da saradjuju sa njim.
Milivoj Despot
| |
| © 1996 - 1998 Republika & Yurope - Sva prava zadrzana | Posaljite nam vas komentar |