U pocetku, odnos medija razlicite vlasnicke, odnosno stranacke pripadnosti u Republici Hrvatskoj prema ulicnim gibanjima u Srbiji nije se razlikovao.* Drzavni mediji su ono sto se u novembru, decembru i januaru dogadjalo u susedstvu tumacili jedino kao »nesto je srpsko u drzavi Danskoj«. List Slobodna Dalmacija, vlasnistvo hercegovackog lobija ocenjuje da su srpski demonstranti »veseli utopisti spremni da izdaju otadzbinu za serpu podvarka«.

Nekako u isto vreme splitski Feral tribune, ali vlasnistvo onih koji ga »pisu i citaju«, objavljuje izvestaj dopisnika iz Beograda, koji 25. novembra tvrdi da je Srbija »samo pola koraka od diktature«. Dopisnik pise da lezerno ponasanje Zapada prema Milosevicu - koji drzi sve uzde u svojim rukama - omogucava Milosevicu da bezbolno uvede vanredno stanje u Srbiji. »SAD Milosevica vide kao stabilizacijski faktor u ovom dijelu Evrope«, potvrdjuje Feral.

Vecernji list, novine sa najvecim tirazom u Hrvatskoj i privrzene vodji stranke na vlasti, izvestavao je sa mitinga koji je Milosevic organizovao kao podrsku samom sebi. Dopisnik iz Beograda ocenjuje da se »tog dana u Beogradu jasno vidjelo da je srbijanski rezim uspio podjeliti Srbiju na 'voljene' gradjane i na one 'omrznute' strane placenike i domace izdajnike«. Medjutim, naslov teksta sugerise drugaciju podelu - sukob urbanih i ruralnih Srba. Druga intervencija urednistva je na fotografijama uz tekst. Na fotografiji se kao »provincijski nacionalisti« prikazuju dvoje starijih ljudi sa sajkacama, koji nose zastavu Srpskog pokreta obnove i zvizdaljke.

Vjesnik u prvoj sedmici januara ono sto se desava na ulicama Srbije naziva »folk paradom«, te dodaje da samo »kratkovidi u demonstracijama vide demokratizaciju«.

Glavni urednik informativnog programa HRT rezignirano porucuje da nije vazno ko ce biti na vlasti u Srbiji - »Milosevic, kralj ili takozvana demokratska opozicija«.

Kako mitinzi odmicu, tako, prema ocenama novinara u Hrvatskoj, Zapad izvlaci Milosevicu tepih ispod nogu. Podsecajuci da je Milosevic zacetnik rata 1991, dodaje se da Milosevic sada osvajacki rat nastavlja gradjanskim ratom u Srbiji. »Milosevic vise nije najjaca karta u Srbiji na koju Zapad zeli igrati«, ocenjuje Slobodna Dalmacija i pise: »Europski politicari ne vide nekoga u oporbi koji bi mogao zamijeniti Milosevica. Ipak je, cini se, prevladalo misljenje da su potrebne promjene u Srbiji bez obzira na daytonske sporazume i bez obzira na to hoce li doci do nemira«.

Hrvatska opozicija, kao ni hrvatska vlast, ne vidi dostojnu zamenu Milosevicu. Feral 9. prosinca citira »prvaka jedne povece opozicijske stranke«: »Kao sto se mi razlikujemo od njih, tako ni ulicni prosvjedi ovdje i ondje nikako ne mogu biti isti«. Vlado Gotovac, vodja najvece hrvatske opozicione stranke HSLS izjavljuje 7. januara na konferenciji za novinare: »U bitnim pitanjima, srpska opozicija je bila cak i rigoroznija od Milosevica, sto pokazuje i najnoviji memorandum SPC. Nama ce biti drago ako dodje do demokracije u Srbiji i vladavine prava«. Novinar Ferala pokusava da demantuje imenovanog i neimenovanog zagrebackog opozicionara: »Zna se koja se od dviju opozicija (srpska i hrvatska, primedba novinara), pomijesala sa demonstrantima, pokusavajuci artikulirati i koordinirati nezadovljstvo samovoljom rezima, a koja je samo gostovala na balkonu (na balkonu na Trgu bana Jelacica demonstrantima u korist Radija 101 govorili su Mesic i Gotovac, primedba novinara), pa i to trapavo i nekompetentno. Logicna posljedica je da se u Beogradu vec tjednima lomi preko koljena kako smijeniti, ili barem opametiti jednu losu vlast, dok se ovdje, u nebitno drukcijim okolnostima, jos ne zna ni tko ce to uciniti«.

Sef zagrebackog dopisnistva radija »Slobodna Evropa« dodaje: »Sto je veca demokratizacija u Beogradu, to je Srbija veci neprijatelj Hrvatske. Hrvatske vlasti unapred odbijaju demokratizaciju u Srbiji, cak i za preispitivanje vlastitih demokratskih pogleda... Hrvatska oporba stoji po strani jer smatra da nije moguce usporedjivati Hrvatsku sa Srbijom. Ona ce srpsku oporbu smatrati demokratskom tek kada se odredi prema vlastitoj odgovornosti za rat u Hrvatskoj i BiH«.

»Ono sto se dogadja u Beogradu je zapravo sve ono sto se ne dogadja u Zagrebu i samo je svijest o tome ne-dogadjanju faktor hrvatskoga dezinteresa za beogradske demonstracije. One su, naime, zrcalna, izvrnuta slika politickog stanja stvari u Hrvatskoj, a da pri tome ne moramo pretpostaviti nikakve stvarne dodire, a nekmoli zavjere« zakljucuje zagrebacki Arkzin, u tekstu sa nadnaslovom »Zasto Hrvatska okrece glavu od druge Srbije«.

Tamara Kaliterna

* Za tekst su korisceni snimci Radija Slobodna Evropa, programa koji se emituje putem talasa Radija B-92, a iz najnovijeg projekta Medija centra u Beogradu (»Fono i video-dokumentacija informativno politickih emisija«).