Sta citate

Ironijsko-satiricno skeniranje rezima

Ljubomir Zivkov, "Groblje slonova", "Vreme", Beograd 2001, str. 284 (izbor tekstova iz "Vremena" od 1991. do 2001, predgovor Dubravka Ugresic)

»Eh, druze Tito, sta si docekao, nisi zapravo docekao, i bolje sto nisi, da za tvoje slonove nema mesta na Brionima: Lanku i Sonija, poklon Indire Gandi, Hrvatska prodade Nemcu Antonu Gertneru za sest hiljada maraka... Majku mu, zar Jugoslavija nije imala pravo prece kupovine? Slonovi kao simbol dugovecnosti i kontinuiteta prirodno pripadaju Jugoslaviji!«
Ovim recenicama pocinje i zavrsava kolumna »Groblje slonova« objavljena 26. avgusta 2000. u listu Vreme po kojoj je knjiga Ljubomira Zivkova dobila ime. Naime, ovaj beogradski nedeljnik publikovao je knjigu sa vanredno zanimljivim ironijsko-satiricnim kolumnama ovog autora koje su u ovom listu objavljivane tokom protekle decenije. Najveci broj, razumljivo, odnosi se na vreme rezima Slobodana Milosevica koji je pogubnom politikom Srbiju doveo na najnize civilizacijske grane; Zivkov, medjutim, ne ostaje duzan ni novim vlastima, narocito kada za racun medjusobnih partijskih interesa kao i usled konflikata politickih sujeta zaborave na obecanja data biracima da ce izvrsiti fundamentalne promene i konacnu i potpunu demontazu Milosevicevog rezima. Knjiga je podeljena u tematska, a ne hronoloska poglavlja koja, bez obzira na razlicitu vremensku situiranost, cine integralnu celinu sto je uslov nesmetane citalacke percepcije inace tematski vrlo sarolikog kolumnistickog stiva. U njegovoj osnovi manifestuju se, dakle, problemi iz drustvene i politicke stvarnosti koji su nas opterecivali punih deset godina. Zahvaljujuci humornom sizeu sa velikom ironijskom dozom Zivkov uspeva ne samo da bude zanimljiv narator vec i naoko nenametljiv ali ostar kriticar rezima, jos vise onih institucija i intelektualaca koji su tom rezimu omogucili da unesreci narode Balkana. Humornost je realizovana u gradacijskoj tehnici postepenog motivisanja anegdotskog zapleta: samo tako je bila moguca sva ostrina ironijsko-satiricne projekcije Milosevicevog rezima i njegovog poretka zlocina. Elementima karikaturalnog i hiperbolicnog, na trenutke persiflaznog pa i metaforickog, na nedvosmislen nacin je u svesti citaoca realizovan motiv iskakanja celog srpskog drstva sa "normalne" linije zivota i razvoja na liniju zla, rata i nesrece. Spoznavsi staru istinu da "narod" (pa cak i onaj koji cita Vreme) najlakse moze izvrsiti percepciju stvarnosti putem prica i parabola, autor pribegava razlicitim, cisto knjizevnim postupcima, kao npr. paranoicke simulacije (u kolumnama "Herojska pecalba", str. 60 i "Herojev stric", str. 70), odnosno paraopticke vizure (videti kolumne "Zakasneli vodic", str. 84, "Dan pobede", str. 87). Pod plastom naivnog, toboze neobavestenog i patriotski orijentisanog naratora, Zivkov, kolumnista retko vrcavog duha i nesumnjivog knjizevnog talenta, saopstava svoje komentare metodom lucidnih opservacija i namernim kontrastiranjem realnih dogadjaja i naratorove percepcije tih istih dogadjaja: u takvom spoju oni dobijaju humornu, ironijsku i parodijsku crtu jasno i nedvosmisleno situiranu u drustveni i politicki kontekst vremena i dogadjaja na koji se odredjena kolumna odnosi. Da bi komunikacija sa citaocem bila sto neposrednija, prisnija i razumljivija, Zivkov u maniru pravog pisca koristi razlicite vrste knjizevnih zanrova (epistolarni, kada pod raznim imenima persiflazira toboznja pisma urednistvu, neku vrstu zloglasnih "Odjeka i reagovanja" beogradske rezimske Politike iz perioda 1988-91; dnevnicki, kada to isto cini sa famoznim i knjizevno grotesknim "Dnevnicima" Mire Markovic, dramski, u npr. kolumni "Dream Team" ili pak "Beli megaherc" itd.).
Znalacki odabrani tekstovi publikovani na jednom mestu, podjednako su znacajni kako za sagledavanje naseg politickog i nacionalnog mentaliteta i iracionalnih politickih strasti, odnosno njihovog kritickog prikazivanja, tako i za jos jedno podsecanje na sav uzas koji nam je doneo jedan totalitarni rezim i na tragicna zbivanja koja je prouzrokovao.

Zlatoje Martinov

Sta citate: Dragocen izvor «

» Dijalog: Spontano kriticko misljenje