Mosti – vrsta relikvija – svetiteljska tela, cela i »netljena«, ili njihovi ostaci.* Ostaci tela prvih podviznika za hriscansku veru stovani su kao svetinje jos u najranijem razdoblju hriscanstva, a nad njima su podizane bogomolje. Kult mostiju, kao bitan element svetiteljskog kulta, dozivljava narocit polet od VI veka kada se »pronalaze« i prenose tela mnogih uglednih svetitelja. U istocnohriscanskom svetu, pojedinosti ove prakse, a narocito procedura elevatio i translatio mostiju, dobijaju svoj zaokruzeni oblik u srednjevizantijsko doba. Teolosku osnovu stovanja mostiju polozili su najugledniji oci crkve (Jefrem Sirin, Grigorije Bogoslov, Kiril Jerusalimski), a dogmatska nacela utvrdjena su na sedmom Vaseljenskom saboru. Prema ucenju Istocne crkve, mosti su tela u zemaljskom ali objavljenom obliku, »oduhovljena telesna prebivalista Bozija« (Jovan Damaskin).
Kult mostiju kod Srba razvio se kao sastavni deo kulta svetitelja, tako da su objavljena  tela imali iskljucivo vladari i poglavari Crkve. Izuzetak su mosti sv. Petra Koriskog, jedinog srpskog pustinozitelja srednjega veka koji je uvrsten u svetitelje. U skladu sa vazecim shvatanjima istocnog sveta, mosti srpskih svetitelja mogle su biti u obliku kostiju i celih tela. Takva, balsamovana tela imali su Stefan Prvovencani, Sava Nemanjic, kraljica Jelena, kralj Milutin, Stefan Decanski, knez Lazar, arhiepiskopi Arsenije i Jevstatije I. Postupci vezani za kult mostiju (elevatio i translatio, ponekad praceni sastavljanjem posebne sluzbe), bili su takodje saobrazeni istocnohriscanskoj praksi. Nakon objavljivanja, tela srpskih svetitelja polagana su u kivot, koji je postavljan ispred oltarske pregrade. Mosti su se objavljivale blagouhanjem i cudotvorenjem, pri cemu je narocito vazna bila njihova isceliteljska moc. Mirotocivost, kao najcenjenije svojstvo, imale su samo mosti svetog Simeona Nemanje. U hriscanskom svetu rasprostranjeni obicaj rasparcavanja mostiju izvori potvrdjuju u slucaju sv. Petra Koriskog. Znacaj mostiju srpskih svetitelja prevazilazio je okvire pobozne prakse. One su u srednjem veku predstavljale vazan element dinasticke ideologije, a u razdoblju turske vlasti bile su kljucni cinilac u borbi za ocuvanje nacionalnog identiteta.
Literatura: L. Pavlovic, Kultovi lica kod Srba i Makedonaca, Smederevo 1965; D. Popovic, Mosti svetog Save, Sveti Sava u srpskoj istoriji i tradiciji, Beograd 1998, 251–266; D. Popovic, Svetiteljsko proslavljanje Simeona Nemanje. Prilog proucavanju kulta mostiju kod Srba, ZRVI 37 (1998) 43–53.

*) Iz: Leksikon srpskog srednjeg veka, priredili Sima Cirkovic, Rade Mihaljcic, Beograd 1999, str. 420.