Broj 248 

Alternativa

Bastina

Pre 50 godina (avgust 1950) osnovan je Orijentalni institut u Sarajevu, jedna od najznacajnijih institucija drustvenih nauka na balkanskim prostorima. Shodno svom imenu zadatak mu je bio da izucava orijentalistiku, a to kod nas podrazumeva proucavanje nase kulturne bastine, opste i kulturne istorije Bosne, a i Balkana u celini u doba osmanske vladavine. »Rad Orijentalnog instituta« – istice njegov danasnji direktor, dr Behija Zlatar – »moze se podijeliti u dva perioda: prvi, od osnivanja 1950. pa do izbijanja agresije na nasu zemlju i drugi – od 17. maja 1992. godine kada se dogodila tragedija, nezamisliva u modernoj historiji Evrope, kada je Orijentalni institut pogodjen navodjenom raketom i zapaljen i kada su izgorjeli svi fondovi i njegova cjelokupna imovina« (Orijentalni institut u Sarajevu 1950–2000, 9).
A tu imovinu – koja je nenadoknadiva i koja je prezivela mnoge ratove i pohare – cinili su: rukopisna zbirka sa 5263 kodeksa manuskripata na arapskom, turskom i perzijskom jeziku (jedna od najbogatijih rukopisnih zbirki na Balkanu u kojoj su bile zastupljene sve naucne i teoloske discipline i vise autografa domacih autora); zbirka Manuscripta turcica od 7156 dokumenata za period od 16. do 19. veka (prvorazredni originalni izvori za istoriju Bosne i Hercegovine, od kojih su neki imali i izvanrednu umetnicku vrednost); zbirka sidzila, odnosno protokola mesnih sudova (ukupno 66 za period od 17. do 19. veka); vilajetski arhiv (sa oko 200 000 dokumenata, koji su se odnosili na poslednjih trideset godina osmanske vladavine u Bosni i Hercegovini); zbirka tapija (dokumenata o posedovanju zemljista na podrucju svih kadiluka u Bosni i Hercegovini u drugoj polovini 19. veka sa naznacenim imenom vlasnika, vrstom zemljista i povrsinom koje je ono obuhvatalo).
Pored ove, originalne gradje, koja je u vremenu od 11. do 20. veka nastajala sirom sveta, Arhiv Orijentalnog instituta posedovao je i fotokopije i mikrofilmovanu gradju iz drugih arhiva i ustanova (Istanbul, Ankara, Zagreb, Dubrovnik, Skoplje, Bec, Pariz).
I Biblioteka Orijentalnog instituta – sa preko 15 000 knjiga – takodje je bila jedna od istaknutijih na ovim prostorima.
Rad u Institutu bio je organizovan u odeljenjima: Filolosko odeljenje, Historijsko odeljenje, Odeljenje za dokumentaciju, Referat za Bliski i Srednji istok i Referat za orijentalnu umetnost. Danas Institut ima samo historijsko i filolosko odeljenje, uz odeljenje za biblioteku i dokumentaciju. Rezultate svoga rada saradnici Orijentalnog instituta – gotovo svi najbolji orijentalisti sa ovih prostora – objavljivali su u casopisu Prilozi za orijentalnu filologiju (koji je pokrenut odmah nakon osnivanja Instituta i koji, oslanjajuci se na izdavacku kucu Brill, spada medju 30 referalnih casopisa iz oblasti drustvenih nauka koji se objavljuju u svetu).
Osim u casopisu (za sada je izaslo 48 brojeva), saradnici Orijentalnog instituta rezultate svojih istrazivanja objavljuju u seriji Monumenta Turcica Historiam Slavorum Meridionalium Illustrantia (11 knjiga istorijskih izvora od izuzetnog znacaja za proucavanje istorije Balkana) i ediciji Posebna izdanja (23 monografije: knjizevnost, istorija, istorijski izvori, katalozi, bibliografije, Kuran).
Orijentalni institut je povremeno organizovao i naucne skupove, a jedan od skupova – »Pola milenija Sarajeva« – odrzan je marta 1993. godine, u vreme opsade i teskog granatiranja ovog grada.
I pedesetogodisnjica postojanja Instituta obelezena je, minulog oktobra, izdavanjem lepo opremljene dvojezicne (bosanski i engleski) spomenice (Orijentalni institut 1950–2000) i dvodnevnim naucnim skupom »Bosanskohercegovacka orijentalistika, rezultati i perspektive«, sa dvadesetak ucesnika iz Sarajeva, Turske, Nemacke, Austrije, Holandije, SR Jugoslavije. U prigodnom govoru, direktorka Instituta odala je posebno priznanje akademiku Branislavu Djurdjevu kao najzasluznijem za pocetak rada Orijentalnog instituta kao samostalne naucne ustanove.

Olga Zirojevic   


© 1996 - 2000 Republika & Yurope - Sva prava zadrzana 
Posaljite nam vas komentar