INTERVJU MILA DJUKANOVICA RADIJU "SLOBODNA EVROPA"

Predsednik SRJ nikada se nije licno eksponirao u nekorektnostima, ali nema nikakve dileme da su se veoma nekorektno eksponirali najistaknutiji clanovi stranaka na cijem se celu nalazi on i njegova su pruga, kao i prorezimski mediji u Srbiji koji su vodili pravu medijsku harangu prema Crnoj Gori, kaze novoizabrani predsednik Crne Gore

FOTO: V. Crvenko

Omer Karabeg: Gospodine Djukanovicu, verujete li da cete u januaru preuzeti funkciju predsednika Crne Gore kada istekne mandat Momiru Bulatovicu? Sadasnji predsednik je nedavno izjavio da nece pr edati vlast vama nego narodu. Nije jasno sta to znaci? Da li se iza toga krije njegova namera da vas spreci da preuzmete predsednicku funkciju s obzirom da ne priznaje vasu izbornu pobedu?

Milo Djukanovic: Kao sto znate ja sam voljom naroda na predsjednickim izborima odrzanim tokom oktobra izabran za predsjednika Republike Crne Gore. Takodjer pretpostavljam da znate da su izbori or ganizovani prije roka predvidjenog za primopredaju predsjednicke funkcije, jer je primopredaja predsjednicke funkcije predvidjena za januar. Dakle, ja cu 11. ili 15. januara, to jos nije precizno utv rdjeno, apsolutno preuzeti funkciju predsjednika Republike Crne Gore. To sto gospodin Momir Bulatovic prica o njegovoj navodnoj namjeri da funkciju, koju sada obavlja, preda narodu je jedna zavodljiv a prica za njegove politicki ostrascene istomisljenike kojima gospodin Bulatovic sada mora da objasni kako misli da se povuce sa funkcije predsjednika nakon poraza koji je pretrpio na izborima. Medju tim, gospodin Bulatovic ni u kom slucaju ne raspolaze onim sto bi on htio da vraca narodu ili nekom drugom, jer je on to izgubio na predsjednickim izborima odrzanim u oktobru mjesecu i on se o tom ma ndatu vise ne pita. Sve sto je gospodinu Bulatovicu ostalo da uradi to je da, koliko je to moguce casno i zakonito, obavi svoj posao do 11. ili 15. januara 1998. godine, nakon cega treba da napusti s voj kabinet da bi ustupio mjesto meni, s obzirom da su gradjani Republike Crne Gore meni dali pravo da u narednih pet godina predstavljam Republiku Crnu Goru.

O. K.: Znaci, vi ste apsolutno sigurni da cete sredinom januara preuzeti funkciju predsednika Crne Gore?

M. Dj.: Oko toga zaista nema nikakve dileme.

O. K.: Da li vas zabrinjava cinenjica sto je sudeci prema rezultatima izbora Crna Gora prakticno podeljena na one koji su za tesnje veze sa Srbijom i na one koji zahtevaju da Podgorica vodi samost alniju politiku u odnosu na Beograd? Da li ce vam ta cinjenica vezivati ruke, kad god dodje do nekog ostrijeg sukoba sa vlascu u Beogradu?

M. Dj.: Ta me cinjenica posebno ne zabrinjava. Kao sto znate crnogorska politicka scena je veoma sarolika. Vec nekoliko godina mi realizujemo sistem parlamentarne demokratije i na crnogorskoj pol itickoj sceni imamo zaista razlicite politicke programe, od politickog programa Liberalnog saveza, koji preferira Crnu Goru kao samostalnu i suverenu drzavu, do politickog programa raznih krajnje nac ionalno orijentisanih stranaka koje, recimo, Crnu Goru vide u sastavu velike Srbije. Dakle, to su dva pola koje sam posebno apostrofirao. Medjutim, politicko usmjerenje ogromne vecine gradjana Crne G ore je ipak izmedju ta dva pola, a ta ogromna vecina gradjana Crne Gore, cak nezavisno od toga kojoj politickoj partiji pripada, da li Demokratskoj partiji socijalista ili nekoj od opozicionih strana ka, danas ipak vidi Crnu Goru u sastavu Savezne Republike Jugoslavije na potpuno ravnopravnim osnovama sa Republikom Srbijom. Prema tome, ne vidim neku veliku opasnost od ovih ekstremnih politickih p rograma, jer ti politicki programi prosto prolaze, da kazem, svoju redovnu verifikaciju na parlamentarnim izborima u Crnoj Gori i, kao sto znate, do sada se nisu mogli bas podiciti velikim izbornim u spjesima. Dakle, i do sada su, a vjerujem da ce tako biti i ubuduce, pobjedjivale one politicke strukture koje se opredjeljuju za zajednicki zivot u Saveznoj Republici Jugoslaviji, ali na potpuno rav nopravnim osnovama, dakle za dostojanstven i uspravan zivot Crne Gore u Saveznoj Republici Jugoslaviji.

O. K.: Verujete li da je cilj predsednika Milosevica da odrzi trajno nestabilno stanje u Crnoj Gori, kako bi u odredjenom trenutku izazvao haos koji bi omogucio vojnu intervenciju.

M. Dj.: Sta je cilj gospodina Slobodana Milosevica mozemo samo pretpostavljati. Medjutim, na bazi onih inputa koje ja imam te pretpostavke nijesu nimalo lijepe. Dakle, uoci predsjednickih izbora, a i ovaj mjesec dana nakon njih, gospodin Milosevic se ponasao, rekao bih, veoma nekorektno i politicki neodogovorno prema Crnoj Gori. Kada to kazem, imam u vidu da je to prilicno teska ocjena jer s e izrice na racun predsjednika Savezne Republike Jugoslavije i naravno imam u vidu da se gospodin Slobodan Milosevic nikada do sada licno nije eksponirao niti u jednoj od tih nekorektnih aktivnosti p rema Crnoj Gori, ali isto tako nema nikakve dileme da su se veoma nekorektno eksponirali najistaknutiji aktivisti politicke stranke na cijem se celu on nalazi, da su se jos nekorektnije eksponirali c elnici politicke stranke koja je u koaliciji sa strankom gospodina Milosevica i na cijem se celu nalazi supruga gospodina Milosevica i imam u vidu i to da su prema Crnoj Gori pravu medijsku harangu v odili prorezimski mediji u Srbiji. Dakle, ne moze me niko uvjeriti da je sve to bilo bez znanja gospodina Milosevica i van mogucnosti njegovog uticaja na to. Imam, dakle, u vidu da je upravo takvim p olitickim aktivnostima veoma vaznih politickih subjekata iz Srbije i posebno prorezimskih medija iz Srbije pokusano da se politicki destabilizuje Crna Gora. Na svu srecu, Crna Gora je pokazala jedan izuzetan stepen politicke i demokratske zrelosti, pa rekao bih i vec formiranog imuniteta u odnosu na tu destrukciju koja dolazi sa strane. Crna Gora je uspjela da sacuva gradjanski mir i politicku s tabilnost i Crna Gora, ja bih rekao, iz ovoga izlazi ojacana i spremna da nastavi sa tim proevropskim, demokratskim i reformskim politickim kursom.

O. K.: Da li ste vi pokusali da ostvarite neki kontakt sa Milosevicem ili nekim iz njegove okoline? Imate li uopste ikakvih kontakata sa zvanicnim vlastima u Beogradu otkako je pocela ova kampanja koju protiv vas vode rezimski mediji iz Beograda?

M. Dj.: Sa gospodinom Slobodanom Milosevicem nisam ostvario nikakav politicki kontakt na moju inicijativu iz prostog razloga sto nijesam imao potrebe za takvim kontaktom. Gospodin Slobodan Milose vic je predsjednik Savezne Republike Jugoslavije, ja tu instituciju postujem i saradjivacu sa predsjednikom Savezne Republike Jugoslavije u okviru ustavnih ovlascenja. Komunikaciju u Beogradu drzim s a predsjednikom Savezne vlade i ucestvujem u redovnim konsultacijama koje predsjednik Savezne vlade organizuje oko harmonizacije politika koje se vode na nivou dvije republike i Savezne Republike Jug oslavije i oko utvrdjivanja nekih makroekonomskih dokumenata za 1998. godinu.

O. K.: A da li je moguc nekakav kompromis sa Milosevicem, recimo, da vi podrzite izmene ustava kako bi predsednik Jugoslavije dobio veca ovlascenja, a da on vas ostavi na miru, ne samo vas nego i Crnu Goru i da ukine ovu sadasnju ekonomsku blokadu?

M. Dj.: Znate, politika je kao i zivot prepuna kompromisa. Ja ne mislim da je mnogo politicki umjesno zabarikadirati se iza svog politickog stava i ne pokazati elasticnost u cilju postizanja komp romisa koji bi vodili opstem politickom i drustvenom dobru. Prema tome, baviti se politikom istovremeno znaci i neminovno prihvatati kompromise koji su u interesu opsteg dobra. Dakle, ja cu apsolutno saradjivati sa gospodinom Milosevicem i sa svim drugim ljudima koji budu na celu Savezne Republike Jugoslavije i na celu druge federalne jedinice u interesu razvoja demokratije, daljeg podsticaja ek onomskih reformi i otvaranja Savezne Republike Jugoslavije prema svijetu. Ovo o cemu ste vi govorili je jedno konkretno pitanje i tu bi se radilo o jednom trulom kompromisu. Na taj kompromis svakako necu pristati, jer bi se on duboko sukobio sa osnovnim politickim polazistima programa na kojem sam ja pobijedio i sa mojim osnovnim politickim i demokratskim uvjerenjima. Ja zaista mislim da Savezno j Republici Jugoslaviji sada najmanje treba promjena Ustava, a posebno joj ne treba promjena Ustava koja bi zacementirala i ucvrstila vlast bilo kog pojedinca. Ja mislim da Saveznoj Republici Jugosla viji umjesto toga treba jasna podrska u ostvarivanju demokratskih pravila koja smo zapisali u postojecem Ustavu, a to su pravila na kojima mora da pociva Savezna Republika Jugoslavija, pravila pune r avnopravnosti dvije federalne jedinice, pravila pune ravnopravnosti svih gradjana koji zive u Saveznoj Republici Jugoslaviji i pravila razvoja demokratije koja mora pocivati na jasno utvrdjenim funkc ijama cjelokupnog sistema vlasti, dakle, ne jacanju bilo cije licne vlasti, vec jacanju institucija vec sada izdijeljene vlasti izmedju parlamenta, vlade i sudske vlasti u Republici Jugoslaviji.

O. K.: Seselj je danas posle Milosevica ubedljivo najpopularniji politicar u Srbiji. Njegove poruke u kojima siri socijalnu demagogiju i netrpeljivost prema drugim nacijama imaju sve vise pristali ca. Da li vas zabrinjavaju ti znaci fasizacije politicke scene u Srbiji, plasite li se da bi se to moglo preliti i u Crnu Goru?

M. Dj.: Naravno da me zabrinjava uspon politike gospodina Seselja na politickoj sceni Srbije. Spreman sam da to ipak vidim i ocijenim kao posljedicu nedostatka nekih drugih politickih ponuda i kv alitetnih politickih alternativa, prije svega iz bloka demokratske opozicije u Srbiji. Zbog toga moram da kazem da mi je zao sto se ta demokratska opozicija nije tako organizovala da pripremi jednog kvalitetnog kandidata za ove predsjednicke izbore koji bi, po mom uvjerenju, bio u stanju da pobijedi sve ostale protivkandidate na politickoj pozornici Srbije. Naravno, uspon gospodina Seselja me br ine ne samo zbog mogucnosti da se ta politika prelije i u Crnu Goru, mada vjerujem da je ta opasnost manja, jer Crna Gora, kao sto sam vec rekao, pokazuje sve veci stepen politicke i demokratske eman cipovanosti i zrelosti i mislim da vise ne moze podleci tim krajnje retrogradnim, konzervativnim politickim programima i idejama. Uspon gospodina Seselja me brine prije svega zbog toga sto bi u sluca ju njegove eventualne pobjede, siguran sam, time mnogo izgubila Srbija, time bi izgubila i Jugoslavija, a posebno bi izgubila demokratija u Jugoslaviji. Kad to kazem, imam u vidu prije svega krajnje negativan stav medjunarodne zajednice prema politici gospodina Seselja, sto znaci da bi medjunarodna zajednica imala i krajnje rezervisan stav prema Saveznoj Republici Jugoslaviji u kojoj bi eventual no gospodin Seselj obavljao neku od odgovornih drzavnih funkcija.

O. K.: Da li cete vi kao predsednik Crne Gore isterati do kraja slucaj Strpci, da pocinioci tog zlocina i oni koji su ga narucili budu konacno kaznjeni?

M. Dj.: To je zaista jedan tezak zlocin pocinjen u tom predhodnom nesrecnom ratu koji je zahvatio teritoriju prethodne Jugoslavije. Kao sto znate, Crna Gora je i do sada pokazivala naglaseno odgo voran odnos prema identifikaciji pocinilaca tog zlocina i ja sam tome i do sada davao maksimalan doprinos. Pretpostavljam da vam je poznato da je Ministarstvo unutrasnjih poslova Crne Gore uspjelo da identifikuje neke od pocinilaca tog zlocina, uspjelo da ih uhapsi i da organizuje sudski proces za taj zlocin. Takodje, znate da je u medjuvremenu doslo do proglasavanja nenadleznosti suda u Podgori ci i do oglasavanja nadleznosti odredjenog suda u Republici Srbiji, vise se ne sjecam tacno kojeg, tako da sada nijesam do kraja upoznat sa detaljima daljeg razvoja tog sudskog procesa. Zelim da vas uvjerim da cu i dalje, dakle sa nove funkcije, pokazivati maksimalnu zainteresovanost da se ovaj slucaj pravedno izvede do kraja i da se pocinioci tog zlocina privedu pred lice pravde.

O. K.: Da li cete se za to zalagati kada kao predsednik Crne Gore budete sedeli u Vojnom savetu Jugoslavije?

M. Dj.: Ja sam za dosljedno postovanje Dejtonskog sporazuma. Kao sto znate, potpisnik Dejtonskog sporazuma u ime Jugoslavije bio je sadasnji predsjednik Savezne Republike Jugoslavije gospodin Mil osevic. Mislim da je Dejtonski sporazum jedan izuzetno vazan dokument ne samo za mir i stabilnost Bosne, nego i izuzetno vazan dokument za Saveznu Republiku Jugoslaviju, jer njegova realizacija otvar a sansu za reintegraciju Savezne Republike Jugoslavije u medjunarodnu zajednicu. Zato Jugoslavija mora do kraja ispostovati sve obaveze koje je preuzela Dejtonskim sporazumom. Zasto sam ostao na ovom odgovoru bice vam jasno kad vam kazem da, na zalost, u jugoslovenskoj javnosti imamo veoma suprotstavljene interpretacije jugoslovenske obaveze po ovom pitanju. Dok gospodin Milosevic i ostali ucesn ici sa jugoslovenske strane u dejtonskim pregovorima tvrde da nasa obaveza nije da izrucujemo Medjunarodnom tribunalu u Hagu one koji su osumnjiceni za ratne zlocine, vec da samo ostvarimo saradnju, pod cim oni ne podrazumijevaju i izrucivanje i pod cim podrazumjevaju mogucnost sudjenja tim ljudima po nekim isturenim odjeljenjima Medjunarodnog tribunala iz Haga, recimo na prostorima Republike Sr pske ili Jugoslavije, dotle visoki predstavnici medjunarodne zajednice insistiraju upravo na ovome sto ste vi formulisali u svom pitanju. Dakle, na zalost, do danas jugoslovenska javnost nije do kraj a upoznata sa tim sta je precizno jugoslovenska obaveza po ovom pitanju. Ono za sta cu se ja zalagati je da se mora postovati sve sto je Jugoslavija prihvatila kao obavezu u interesu naseg medjunarod nog digniteta i naseg medjunarodnog rejtinga.

Omer Karabeg