REZULTATI ISTRAZIVANJA INSTITUTA DRUSTVENIH NAUKA O LEGITIMITETU POLITICKOG SISTEMA

Dr Ratko Neskovic: Javno mnjenje pokazuje tendenciju za promenom. Srecko Mihailovic: Artikularisaniji glasovi i na politickom i na socijalnom planu. Zagorka Golubovic: Autoritarna demokratija je drveno gvozdje

Beograd. - Na Institutu drustvenih nauka juce je predstavljena knjiga grupe autora "Izmedju osporavanja i podrske - Javno mnjenje o legitimitetu trece Jugoslavije" i rezultati istrazivanja koje je Centar za politikoloska istrazivanja i javno mnjenje ovog instituta sproveo od 26. do 31. maja ove godine, pod nazivom "Javno mnjenje o legitimitetu politickog sistema".

Knjigu je Institut objavio u saradnji sa fondacijom Fridrih Eber iz Nemacke, a sadrzi rezultate proslogodisnjeg ispitivanja jugoslovenskog javnog mnjenja. Recenzent dr Ratko Neskovic kao najvecu njenu vrednost istice da su obuhvacene razne strane legitimiteta.

- Istrazen je odnos prema prethodnom drustvenom sistemu, prema sadasnjim institucijama sistema, kao i javno mnjenje o buducem razvoju jugoslovenskog drustva, zatim odnos prema demokratiji, medijima, liberalnoj demokratiji, totalitarizmu i autoritarnosti. Autori nisu previse komentarisali rezultate istrazivanja, ali im se najfascinantnijim ucinilo to da postoji podrska nelegitimnom sistemu, a kao drugo cinjenica o neprozirnoj buducnosti, odnosno, s jedne strane javlja se strah kao osnovno osecanje, a s druge je odbrana sadasnjosti i rado secanje na proslost. Ono sto istrazivace raduje jeste sto su uocili da javno mnjenje pokazuje tendencije za promenom - rekao je, izmedju ostalog, Neskovic.

Govoreci o rezultatima ovogodisnjeg istrazivanja, rukovodilac istrazivackog tima Srecko Mihailovic je istakao da dvogodisnje istrazivanje percepcije legitimiteta od strane gradjana Srbije omogucava uocavanje nekoliko trendova u javnom mnjenju: ono postaje artikulisanije (sve je vise politickih pitanja o kojima gradjani imaju svoje /ili stranacko/ misljenje, a smanjuje se postotak "mesovitih" odgovora i "neodgovora"). Javno mnjenje je utemeljenije, i polarizovanije posebno na politickom planu (pristalice stranaka na vlasti - pristalice stranaka u opoziciji) ali i na "klasnom" planu (poljoprivrednici, domacice i penzioneri na jednoj strani a na drugoj strucnjaci, tehnicari i sluzbenici sa srednjom skolom). Ono je, takodje, politicnije, radikalnije. Jos dva bitna zapazanja su da javno mnjenje ide udesno, sto je i potvrdjeno na proteklim izborima, a zatim i da je sve vise orijentisano ka delegitimaciji sistema, narocito kada je rec o aktuelnoj vlasti - lojalnost joj nije zagarantovana ni kod svih onih koji su je birali.

Zanimljivo je zapazanje da nepovoljan stav javnog mnjenja Srbije prema nacionalnim manjinama opada, od 1992. godine naovamo. Odnos je narocito poboljsan prema Madjarima, a zatim i prema Muslimanima i Albancima.

Rezultate istrazivanja komentarisali su Zagorka Golubovic, Nebojsa Popov, Kosta Cavoski i Vladimir Goati. Profesorka Golubovic imala je, izmedju ostalog, primedbu da pojmovi demokratije i autoritarnosti nisu dovoljno precizno definisani, pa neki podaci mogu da zavedu. - Ako su ispitanici u isto vreme za parlamentarnu demokratiju, a u visokom procentu su dali prednost vladavini vodje, da li to znaci da su saglasni sa nasom kvaziparlamentarnom demokratijom? Autoritarna demokratija je, po mom misljenju, drveno gvozdje, a izrazavanje takvog stava nije pozitivna tendencija - zakljucila je profesorka Golubovic.

LJ. Gogic