Crkva i Kosovo

Ejub Stitkovac

Najvise licnosti Srbije i SR Jugoslavije ne haju za poziv vrha Srpske pravoslavne crkve na zajednicki razgovor o kosovskoj krizi, ali i drugim aktuelnim pitanjima, kao sto je zategnutost u odnosima Beograda i Podgorice. S druge strane, crkveni velikodostojnici osporavaju pravo predsjedniku, Slobodanu Milosevicu, da sam vuce poteze, u ime srpske strane, u dijalogu sa kosovskim Albancima. Episkop rasko-prizrenski Artemije, kroz cije izjave u konkretnom slucaju, provejava zvanicni stav SPC, sumnja u pozitivan ishod dijaloga zbog toga sto je “sve u rukama jednog coveka", a mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije ide dalje, govoreci o “samoubilackom nagonu" aktuelnog predsjednika sadasnje Jugoslavije.

Izjave su uslijedile poslije ignorisanja pomenutog poziva od strane jugoslovenskog i srbijanskog vrha. Ovaj dogadjaj doveo je jos jednom na ivicu (ne)podnosljivosti odnosa drzave i vecinske Crkve, koja je poslednjih godinu i po dana, za razliku od rata u BiH na primjer, racionalno gledala na zbivanja na Kosovu. Insistiranjem na dijalogu u vrijeme kada su beogradski zvanicnici tvrdili da kosovski problem ne postoji, SPC je pokusala da predupredi sadasnje tragicne dogadjaje.

Isto tako, putovanjem u SAD, zajedno sa predsjednikom Srpskog pokreta otpora Momcilom Trajkovicem, episkop Artemije predstavio je Srbe u boljem svjetlu nego svi politicki “misionari" sa ovih prostora. I to, prije svega, zahvaljujuci racionalnom odnosu prema kosovskoj krizi i insistiranju na zastiti prava svih koji zive u ovoj pokrajini.

S te strane gledano, predstavnici Vlade Srbije u razgovorima sa kosovskim Albancima mogli su da iskoriste vladikinu reputaciju, a da se to ne shvati kao mijesanje Crkve u politicke poslove. Uostalom, predsjednik Milosevic prihvatio je jos prosle godine “posredovanje" katolicke crkvene organizacije iz Vatikana Sveti Eudjidio, koja je neprestano prisutna na Kosovu. Otuda je logicno pitanje velikodostojnika zasto se ignorise Srpska pravoslavna crkva, koja je u saopstenju sa redovnog zasjedanja Svetog arhijerejskog sabora predlozila da u dijalogu o Kosovu ucestvuju pored predstavnika Vlade Srbije i kosovskih Srba i predstavnici Turaka, Roma, Muslimana i Gorana". Malo je vjerovati da ce takav prijedlog prihvatiti drzavni i politicki vrh SRJ i Srbije.