Stranacke kampanje

Veoma je mali slobodan prostor za osvajanje novih glasova kroz “preotimanje" glasaca konkurencije. Iz tog razloga trziste kampanje bice usmjereno ka motivaciji sopstvenih biraca da izadju na izbore

Mr Milorad Jovovic

Istrazivanja politickog javnog mnjenja pokazuju da se u kampanju za parlamentarne izbore uslo sa visokim ucescem tzv. jakih - sigurnih biraca u strukturi birackog tela najznacajnijih politickih partija (unaprijed opredjeljeni glasaci, koji ce ukoliko izadju na izbore sigurno glasati za datu politicku partiju). Naime, oko 70 posto biraca vodecih ucesnika u parlamentarnim izborima je cvrsto opredijeljeno za “svoju" partiju, te je na promjenu njihovog stava prakticno nemoguce uticati. Ovakva situacija je bitno razlicita od one sa kojom su se susreli kandidati na predsjednickim izborima 1997. godine, kada je ucesce ove kategorije biraca bilo znatno manje. Tada je glasacka piramida zapravo imala oblik obrnute piramide u kojoj su dominirali moguci i slabi glasaci (bliski politickoj partiji ili neopredjeljeni, te bi mogli glasati kako za partiju ciju ciljnu grupu cine, tako i za njihove konkurente).

Druga znacajna karakteristika ciljnih grupa najznacajnijih politickih subjekata jeste njihova razlicitost u pogledu nejednake zastupljenosti pojedinih kategorija biraca (sto je posebno izrazeno sa aspekta starosne pripadnosti). Pripadnici mladjih starosnih grupa (18-30 g. i 30-40 g.) se iznad prosjeka opredijeljuju za LSCG. Slicno LSCG, Zajednicka lista “Da zivimo bolje" ostvaruje znatno bolje rezultate u odnosu na SNP kod ovih starosnih grupa. Za razliku od njih, u birackom tijelu SNP znacajnije mjesto imaju biraci koji su starije zivotne dobi.

Sto se tice uslova u kojima su se vodile i vode politicke kampanje sa aspekta uloge i polozaja medija izvjesno je da je doslo do toga da kod politicke javnosti postoji izrazen visok stepen nepovjerenja prema pojedinim medijima. Primjerom navodimo da preko 40 posto birackog tijela nema povjerenja niti u jedan dnevni list, a preko 60 posto ni u jednu TV stanicu. Kada se ovome doda podatak da je najveci dio ostatka birackog tijela selektivno orijentisan prema medijima koji potvrdjuju njihove stavove, moze se zakljuciti da je i mogucnost uticaja preko medija kontrolisanih od strane pojedinih politickih subjekata na promjenu stavova birackog tijela veoma ogranicena.

Ukoliko, pak, pokusamo markirati specificne karakteristike kampanja najznacajnijih podnosilaca izbornih lista, zapazamo sledece:

(1) Kampanja zajednicke liste “Da zivimo bolje" pokazuje da je ucinjen pokusaj da se isprave greske koje su dosle do izrazaja u kampanji za predsjednicke izbore. Naime, oslanjanje na komunikaciju posredstvom medija i velike promotivne skupove uz na minimum svedene direktne kontakte, u situaciji visokog stepena neopredijeljenosti birackog tijela, ostavilo je prevelik prostor protivnickoj strani da u predsjednickim izborima pridobije znacajan dio do tada neopredjeljenih biraca. Uz to, u predsjednickim izborima nije postojala jedinstvena, relevantna poruka. Pocetak ove kampanje govori da je to uzeto u obzir, te su se i oni opredijelili za znatno vise direktnog kontakta, uz mnogo manje glamuroznu medijsku kampanju. Za ove izbore je pripremljen jedinstven i dominantan slogan - poruka, koji je ujedno i naziv zajednicke liste. Cini se da on u sebe ukljucuje kako racionalne, tako i emonacionalne apele, sto govori da se pokusava parirati pristupu koji ispoljava najznacajniji politicki protivnik.

(2) Zadovoljni ostvarenim rezultatima predizborne kampanje za predsjednicke izbore, lideri SNP su svoju kampanju koncipirali na identican nacin. Iako su se uslovi u kojima se ona vodi, a sto je vec naglaseno, promijenili, SNP je i ovu kampanju zasnovala na velikom broju promotivnih skupova kojima tezi da pokrije i najmanja mjesta u Crnoj Gori, u sto je moguce vise direktnih kontakata sa biracima. Dominantna poruka SRJ bez alternative i dalje je u prvom planu, a iz nje su izvedene poruke o separatizmu glavnog konkuretna. U pozicioniranju sopstvene politicke partije naglaseno je oslanjanje na povezivanje sa Slobodanom Milosevicem i SPS, sto je rezultat teznje da se iskoriste kod velikog dijela njihovog birackog tijela vec formirani pozitivni stavovi prema lideru SPS, kao i da se na taj nacin prikaze sopstvena moc. Promjena u medijskoj orijentaciji sopstvenog birackog tijela pokazuje da su uspjeli da, kroz obezbijedjenje podrske medija koji su pod kontrolom njihovih politickih partnera iz Srbije, smanje monopol koji izvor komunikacije pod kontrolom konkurenta ima nad auditorijumom. Za ovu kampanju slogan “Istina" dopunjen je, i sada glasi “Ljudi za istinu".

(3) Kampanja LSCG je, po svoj prilici, uslovljena, prije svega, raspolozivim finansijskim sredstvima a potom realnom mogucnoscu uticaja na medije kao kanale komuniciranja. To prakticno znaci da su se i oni u komunikaciji nuzno morali osloniti na direktne kontakte u lokalnim sredinama, te da medije koriste uglavnom kroz, Pravilima o javnom nastupu predvidjena, besplatna saopstenja, izvestaje sa promotivnih skupova i besplatne spotove. Kampanjom se u prvi plan istice lider stranke, sto je vjerovatno rezultat procjene imidza koji on ima u ocima njihovog potencijalnog birackog tijela.

Napokon, moze se zakljuciti, da je orijentacija u pogledu nacina nastupa najznacajnijih politickih subjekata u Crnoj Gori veoma slicna (dominantan oslonac na direktni marketing). Zbog visokog stepena opredjeljenosti birackog tijela efekti kampanje ce se procenjivati prevashodno kroz uticaj na izlazak na izbore za pojedinu partiju cvrsto opredijeljenih biraca. Drugim rijecima, veoma je mali slobodan prostor za osvajanje novih glasova kroz “preotimanje" glasaca konkurencije. Iz tog razloga teziste kampanje bice usmjereno ka motivaciji sopstvenih biraca da izadju na izbore. Izabrani nacini nastupa pojedinih partija pruzaju mogucnost da se takav cilj i ostvari, ali ce njegovo ostvarenje u ovom slucaju zavisiti prije svega od umijeca nosioca komunikacije da ga realizuje.