KAKO SE U CRNOJ GORI BIRAJU POSLANICI U VECU REPUBLIKA SAVEZNOG PARLAMENTA

Posto se ispostavilo da Bulatoviceva SNP CG nije spremna da prihvati imperativni mandat poslanika u Vecu republika, ne treba iskljuciti mogucnost promene Zakona o izboru saveznih poslanika u Vece republika, cime bi bio onemogucen izbor “bulatovicevaca" u gornji dom saveznog parlamenta

Crnogorski parlament je prije nepunih sest godina usvojio zakon o izboru saveznih poslanika u Vijece republika Savezne skupstine. Rjesenjima ovog zakona uspostavljen je proporcionalni izborni sistem za izbor poslanika iz Crne Gore u gornji dom jugoslovenskog parlamenta. Taj sistem je, inace, sustinska osnova za izbor predstavnika u cjelovitoj parlamentarnoj strukturi vlasti u Republici.

Prema pomenutom zakonu, poslanik u Vijece republika bira se na osnovu liste kandidata koju predlozi najmanje pet poslanika u parlamentu, a svakoj izbornoj listi pripada broj mandata srazmjeran broju dobijenih glasova. Na jednoj izbornoj listi moze biti najvise 20, a najmanje dva kandidata. Glasa se tajno, glasackim listicima, a poslanik crnogorskog parlamenta moze glasati samo za jednu izbornu listu, i za najvise jednu polovinu kandidata sa te liste.

Republicka izborna komisija utvrdjuje koliko je koja izborna lista dobila mandata na nacin sto ukupan broj glasova koji je dobila pojedina lista dijeli sa brojem jedan, i... zakljucno sa brojem poslanika koji se bira u Vijece republika. Tako dobijeni kolicnici, precizira se u zakonu, razvrstavaju se po velicini, pri cemu se u obzir uzima onoliko najvecih kolicnika koliko se poslanika bira. Krajnji rezultat je da svaka izborna lista dobija onoliko mandata koliko tih kolicnika na nju otpada.

Desetak dana uoci prijevremenih parlamentarnih izbora, crnogorski parlament je dopunio vazeci Zakon o izboru saveznih poslanika u Vijecu republika Savezne skupstine, ali se tim dopunama nije diralo u nacin izbora i proporcionalnu sustinu izbornog sistema. Dopunjen je samo cl. 20 zakona, kojim se normira nacin prestanka mandata poslaniku u Vijecu republika prije isteka vremena na koje je izabran. Dopunom je prakticno uveden imperativni mandat, a neposredan povod za to bila je inicijativa poslanika Bulatoviceve SNP u saveznom parlamentu za smjenu dr Radoja Kontica, saveznog premijera i njegovog kabineta.

Iako nije bilo zvanicnih najava da ce crnogorski parlament dodatno intervenisati u vazeci Zakon o izboru saveznih poslanika u Vijece republika Savezne skupstine, na takvu mogucnost je upozoravano iz Bulatoviceve Socijalisticke narodne partije i prije i poslije parlamentarnih izbora u Crnoj Gori. Takvu mogucnost najavio je potpredsjednik te partije Predrag Bulatovic u predizbornom intervjuu “Nasoj Borbi", a slicno upozorenje ponovio je i u razgovoru za “Glas Amerike" poslije izbora.

Sustina bojazni je u tome da bi novouspostavljena vecina u crnogorskom parlamentu mogla da eliminise proporcionalni sistem izbora poslanika u Vijece republika, i tako iz crnogorske delegacije u tom Vijecu preventivno odstrani nepozeljne. U konkretnom slucaju, to bi mogli biti poslanici iz redova Socijalisticke narodne partije Momira Bulatovica, koja je vec pokazala da nije spremna da svoje interese u Vijecu republika podredi interesima Crne Gore. Ova partija je, naime, ignorisala stav crnogorskog parlamenta da povuce inicijativu za izglasavanje nepovjerenja Konticevoj vladi, kao i rjesenje Imunitetsko-mandatske komisije o prijevremenom prestanku mandata sestorici poslanika SNP-a u Vijecu republika.

Kako stvari sada stoje, jedini nacin da se vlast u Crnoj Gori zastiti od savezne vlasti, u kojoj participiraju Bulatovicevi socijalisti, jeste da pokusa da maksimalno kontrolise situaciju u Vijecu republika. A da bi to mogla da ucini, novih 20 poslanika iz Crne Gore u gornjem domu saveznog parlamenta morali bi da postuju ono sto se odluci ili preporuci u crnogorskom parlamentu. Da li ce za to biti dovoljan imperativni mandat ili - odstranjivanje “bulatovicevaca" iz Vijeca republika, ostaje da se vidi.

D. Vukovic