NOVI SAD I NJEGOVE PIJACE (2)

Od jeseni do proleca mesto na pijaci bilo je rezervisano za kupusare koji su iz biradi prodavali kiseli kupus

Pred nekadasnjim hotelom Jelisavete nije bilo tezgi nadaleko poznate novosadske pijace (koja se u samom centru grada nalazila od polovine 18. veka pa sve do pocetka dvadesetog), jer je taj prostor bio namenjen hotelskim gostima i njihovoj razonodi u basti restorana.

U produzetku, od jeseni do proleca, mesto na pijaci bilo je rezervisano za kupusare, koji su iz buradi prodavali kiseli kupus. Posle njih su dolazili kasapi, koji su prodavali samo svinjsko meso i preradjevine, jer se telece, govedje i jagnjece meso moglo prodavati samo u kasapnicama. Kod Vinklerove pivare (Kralja Aleksandra 5) zavrsavao se red tezgi sa desne strane pijace (od ugla Dunavske i Zmaj Jovine ulice prema Jermenskoj crkvi).

Sa druge strane, pocevsi od Vladicanskog dvora, takodje je decenijama bio isti redosled roba koja se nudila: prvo opancari, pa njima iza ledja niske tezge prodavaca sekira, srpova, kosa i cekica. Onda bi dolazile piljarice, koje su u kolicima prodavale razne vrste sireva. Na uglu ulice sa Mileticevom je stajao krst. Ta lebarska ulica je i dobila naziv po tome sto se na uglu, s desne strane, prodavao hleb u vecim i manjim cipovkama, a mesile su ga i prodavale Madjarice. Hleb bi bio poredjan na klube da kupac moze da bira, ali se nije merio na kantaru, vec su cipovke bile od 1 do 3 kilograma. Za kilogram hleba davalo se 2 do 3 krajcare. Krajem proslog i pocetkom ovog veka u grad dolaze makedonski pekari, koji otvaraju radnje, kao i nemacki, pa se hleb sve cesce prodavao u veknama, a ne vise u cipovkama. Pocetkom ovog veka prodaja hleba na pijacama zamire. U opadanju je bila i prodaja cupova i druge grncarske robe, jer ju je potisnula fabricka, od emajla i porcelana.

Na pijaci ispred apoteke (danas opticarska radnja, ugao Zmaj Jovine i Mileticeve), samo je nekoliko grncara prodavalo svoju robu, najvise seoskim kupcima. Posle grncara sve do Ulice Laze Teleckog bile su tezge sesirdzija. Na levom uglu Laze Teleckog i Zmaj Jovine bila je gostionica gde su svracali piljari narocito zimi, da se ugreju. Od ovog ugla do Trga nije bilo tezgi, a pored Katolicke crkve bila je dvospratnica s malim trgovinama i zanatskim radnjama.

Glavni gradski trg je asfaltiran tek poslednje decenije 19. veka, gde je potom posadjeno drvece, a sve do tada se na njemu prodavalo voce i povrce, izuzetno jeftino. Najbrojniji prodavci voca bili su Sremci, a povrce Futozani i Begecani.

Kod spomenika Svetom Trojstvu u centru grada je na katolicki praznik Brasancevo drzana litija, a na postolju su Madjarice, krojacice rublja, prodavale kosulje i gace za siromasniji svet. Kosulja je kostala jednu forintu. Ceo espap su zene donosile u korpi. Roba im je bila od dobrog materijala i dobro sasivena, ali ih je, ipak, fabricka roba potisnula pocetkom ovog veka. To je kasnije zadesilo i sesirdzije, strikere, opancare...

Od ugla Gradske kuce pa do broja 10 bile su piljarice sa zivinom, mlekarice i na posletku prodavacice kajmaka, sira, jaja, masla i drugih mlecnih preradjevina. I ovi proizvodi su bili jeftini - jedno jaje je kostalo manje od pola krajcera.

B. Opranovic