Milo Djukanovic, novi predsjednik Republike Crne Gore

Predstavljacu uspravnu drzavu a ne njenu sjenku

U Beograd cu odlaziti sa misljenjem i tamo cu sjedjeti za radnim stolom za kojim se dogovara politika u interesu i Crne Gore i savezne drzave. Jedino sam mandat za to dobio, a slike iz proslosti treba staviti u album koji ce biti ilustrovano svjedocanstvo osionosti licne vlasti i njenog neuspjesnog ucinka.

Dragoljub Vukovic
Bozidar I. Milicic

Gospodine Djukanovicu, sredinom januara Vi cete postati predsjednik Republike Crne Gore. Nezavisno od toga kako predvidja cin inauguracije, kako biste se Vi najradije zakleli i obavezali prilikom preuzimanja ove visoke duznosti?

- Iskljucivo onako kako je predvidjeno tekstom zakletve. Jer sve ostalo, posebno vise od toga, moglo bi djelovati ili kao patetika ili kao politizacija koja je neprimjerena samom cinu. Jer, sustina je, ipak, sadrzana u tekstu zakletve.

Imajuci u vidu da Vas prethodnik na mjestu predsjednika Republike, gospodin Momir Bulatovic, osporava Vas izbor, osjecate li nespokojstvo zbog onoga sto bi, eventualno, moglo da se dogodi na dan Vase inauguracije, i u danima koji slijede?

- Najmanje je vazno, cak nebitno, to sto Momir Bulatovic osporava moj izbor. Suocen sa gubitkom vlasti, koja je za njega jedina mjera vrijednosti, Bulatovic je osporio sve redom od Moskve do Vasingtona, izuzev svog glavnog inspiratora i nalogodavca. Jedina Bulatoviceva originalnost je sto ide korak dalje od vec vidjenog, cime definitivno zaokruzuje autisticnu politiku, u takvim razmjerama danas jos jedino prisutnu u Beogradu.

Beogradski kanabe

Sto se tice Bulatovicevih prijetnji da ce po nacelu licnog izbora prenijeti vlast na onoga na koga sam odluci, koji ce odmah po fantasticnom scenariju njemu vratiti mandat neogranicenog trajanja i isto takvih ovlascenja, samo je dokaz vise njegovog gubitka kontakta sa realnoscu ali i smisljenog - naravno ne od njega - nastojanja da se vlast brani i osvaja na neformalizovanim kozackim skupstinama na koje se pored izmanipulisanih pristalica dovode vec poznati iluzionisti, zatim oni koji ne misle nego reaguju, putujuci glasnici zla i trgovci nesrecom. Posto su svu svuda gdje su dolazili da utjeruju istinu proizveli pakao i ostavili pustos, sada su se prisjetili Crne Gore gdje vide sansu da izazivanjem nereda produze trajanje moje despotske vlasti. Novina je u tome sto u Crnoj Gori u radikalnom obliku demonstriraju kriminalni cin politickog rekera, jer njihovi ultimatimi nijesu nista drugo nego iznuda. Bulatovic sada Crnu Goru ucjenjuje po obrascu: ako mi ne ostavite vlast, izazvacu gradjanski rat. Ne treba niko da sumnja: drzavni organi pazljivo prate Bulatoviceve pripreme koje pretenduju da ugroze mir, stabilnost i ustavni poredak u Crnoj Gori. Znamo i da je Bulatoviceva centrala, a i kasa, van Crne Gore. Ukoliko budu isprobali nasu odlucnost da branimo ustavni poredak, Bulatovic i druzina moraju da dobro znaju da ce se na njih - osim dalekosezne politicke odgovornosti - bez olaksica sruciti i cjelokupni drzavnopravni instrumentorij. Oni koji odbacuju parlamentarne, institucionalne metode politicke borbe, moraju da racunaju i sa posljedicom koje nijesu samo politicke. Pa, neka izvole.

Kao predsjendik Crne Gore, Vi automatski postajete i clan Vrhovnog savjeta odbrane. Imajuci u vidu da i zvanicni Beograd osporava Vasu pobjedu na predsjednickim izborima, logicno bi bilo ocekivati da Vam pokusaju skratiti pravo da ucestvujete u radu tog organa. Pretpostavljate li takvu mogucnost, i kakve bi mogle biti posljedice ako se ona eventualno realizuje?

- To bi bio protivustavan i nasilan akt koji bi bitno izmijenio karakter SR Jugoslavije, koji znaci njeno direktno rusenje. A, odgovornost za to je na onima koji bi se na takav korak odlucili. Nadam se da niko nije spreman na takav rizik, posebno sto su se jednom u tome oprobali.

Rad u Vrhovnom savetu odbrane
Kao predsjendik Crne Gore, Vi automatski postajete i clan Vrhovnog savjeta odbrane. Imajuci u vidu da i zvanicni Beograd osporava Vasu pobjedu na predsjednickim izborima, logicno bi bilo ocekivati da Vam pokusaju uskratiti pravo da ucestvujete u radu tog organa. Pretpostavljate li takvu mogucnost, i kakve bi mogle biti posljedice ako se ona eventualno realizuje?
- To bi bio protivustavan i nasilan akt koji bi bitno izmijenio karakter SR Jugoslavije, koji znaci njeno direktno rusenje. A, odgovornost za to je na onima koji bi se na takav korak odlucili. Nadam se da niko nije spreman na takav rizik, posebno sto su se jednom u tome oprobali.

Neki bi Vas rado vidjeli na onom famoznom kanabetu, dok se drugi pribojavaju da bi se to moglo desiti. Ukoliko, ipak, sjednete da razgovarate sa aktuelnim predsjednikom savezne drzave cime biste mogli razocarati one koji se tom susretu raduju, a obradovati one druge?

- Taj kanabe postao je metafora jedne politike u kojoj oni koji na njega sjedaju dolaze da referisu, pokaju se i prime pripremljen nalog.

Sto se mene licno tice, kanabe u navedenoj formi je relikt proslosti, muzejski detalj. U Beogradu cu odlaziti sa misljenjem a ne po njega, tamo cu predstavljati demokratsku i uspravnu Crnu Goru a ne drzavu - sjenku, i tamo cu sjedjeti za radnim stolom za kojim se dogovara politika u interesu i Crne Gore i savezne drzave. Jedino sam mandat za to dobio, a slike iz proslosti treba staviti u album koji ce biti ilustrovano svjedocanstvo osionosti licne vlasti i njenog neuspjesnog ucinka. Ali, bar kada je u pitanju Crna Gora, i primjer poniznosti njenog najviseg predstavnika koji je pristajao na ulogu clana dvorske posluge.

Nece biti strancevanja

Vi ste nakon izbora obecali da cete biti predsjednik svih gradjana Crne Gore. Znaci li to, pored ostalog, da cete zamrznuti funkciju potpredsjednika DPS Crne Gore i dezangazovati se u rukovodjenju partijom?

- Naravno da cu biti, i tako cu se ponasati, predsjednik svih gradjana Crne Gore. I u tom smislu podupiracu demokratske snage da bi se stabilizovao zapoceti i, uvjeren sam, nezaustavljivi demokratski proces. Medjutim, imajuci u vidu lomna vremena, beskrupuloznost i ostrascenost konzervativnih snaga koje od sitnih smicalica do otvorenih nasrtaja pokusavaju da nas vrate u proslost, sa mjesta predsjednika Republike imam i posebnu obavezu da podrzim front demokratskih i reformskih snaga koji ne cine samo politicke stranke. Apstraktno izdizanje iznad te borbe koja traje bilo bi iznevjeravanje povjerenja koje sam dobio na izborima i istovremeno neodgovornost prema demokratskim snagma i buducnosti Crne Gore i Jugoslavije. To, dakle, nece biti strancarenje vec angazovanost na strani demokratije, napretka i okrenutosti buducnosti naspram jos snaznih snaga proslosti i nacionalistickog autoritarizma.

Nakon razlaza sa frakcijom gospodina Bulatovica, Vasa partija je na kvalitativno nov nacin uspostavila partnerstvo sa vecinom opozicionih politickih stranaka, sto je uslovilo i njihovu podrsku Vama na predsjednickim izborima. Moze li to partnerstvo da preraste u koaliciju pred najavljene parlamentarne izbore, i da li je po Vasem misljenju, neophodna takva vrsta bliskosti?

- Mnogo je vaznija opredijeljenost za reforme i demorkatski preobrazaj, odnosno napor da se ti procesi intenziviraju, nego same forme partijske saradnje. Na koalicionim, pred ili postizbornim, kombinacijama mislim da u ovom casu ne treba previse insistirati, i trositi energiju na perifernim pitanjima u odnosu na strateski cilj.

Nuzno je sacuvati front reformskih i demokratskih snaga i, ponavljam, licno cu podrzati jacanje tog fronta. Prije svega zato sto je neophodno da tu probudjenu demokratsku svijest stabilizujemo kod vecine gradjana i da se njen procenat od 51% koji sam dobio na izborima prosiri i tako snaznije otvori prostor za sveobuhvatne reforme.

Necemo ulogu satelita
Koliko je u ovom trenutku stvarna moc Crne Gore da utice na artikulisanje i izvedbu politike na saveznom nivou, pogotovo kad sa te strane vise energije trose da bi Vas politicki eliminisali, nego da popravljaju ekonomsko stanje u drzavi i medjunarodni polozaj SR Jugoslavije?
- Samo cinjenica da su se toliko upregli da zaustave demokratske i reformske nove tokove u Crnoj Gori ubjedljivo govori o njihovom strahu od nove, aktivne i angazovane uloge Crne Gore u kreiranju politike savezne drzave. Crna Gora im do sada nije smetala, bar ne dovoljno, zahvaljujuci i njenim predstavnicima koji su je reprezentovali na saveznom nivou. Njihovo podanisto je islo na ruku autokratskoj vlasti, bilo njen dekor. Medjutim, Crna Gora vise nece pristati na ulogu satelita, na logistiku centra koji i Crnu Gori u Jugoslaviju drzi okovanu i izolovanu od medjunarodne zajednice. I nespremne za sopstveni razvoj. Od sada u zajednickoj drzavi, u politickom smislu, Crna Gora ce biti ono sto jeste, a to znaci 50% te drzave. Preuzece na sebe ono sto je Ustavom i obavezna da preuzme, a to je da vodeci racuna o sebi preuzme i vecu obavezu prema saveznoj drzavi.

Svet ne razbija Jugoslaviju

Ukoliko jugoslovenska unutrasnja i spoljna politika ubrzo ne zauzmu kurs na koji i Vi uporno ukazujete, moze li Crna Gora uciniti ista da barem sebi olaksa? Moze li, zapravo, racunati na kakvu pomoc iz svijeta, finansijsku prije svega?

- Crna Gora je i do sada imala u svijetu bolji ugled od zajednicke drzave. Moj utisak je da je poslije oktobra doslo do dodatnog otopljavanja. U konzervativnim krugovima u zemlji to se po poznatom modelu uproscavanja, manipulisanja i proizvodnje neprijatelja tumaci kao podrska iskonstruisanom crnogorskom separatizmu, sto je jos jedna obmana. Medjunarodna zajednica je zainteresovana za Jugoslaviju, za njen opstanak i razvoj, ali, s druge strane, trazi da i Jugoslavija pokaze zainteresovanost prema stavovima i principima medjunarodne zajednice. Medjunarodna zajednica, moram podvuci, ne razbija Jugoslaviju nego u Jugoslaviji trazi uporisne tacke, odnosno snage koje prihvataju danas vec univerzalne standarde demokratije, trzisne privrede olicene u privatizaciji i ekonomskoj efikasnosti.

U Crnoj Gori su prepoznali pobjedu tih snaga i zele da ih ohrabre. A to sasvim recito govori da oni prema Jugoslaviji ne nastupaju generalno kaznjavajuci nego zele da pomognu politicke promjene. I to se zaista osjeca na primjeru Crne Gore.

O tome i ja govorim vise od tri godine, ali se ne cuje dovoljno od zaglusujuce buke izolacionista i vasarskih poluinteligenata koji svijet shvataju iz svog provincijalnog tora.

Vi ste pozvani da posjetite SAD nakon sto preuzmete duznost predsjednika Republike. Neposredno nakon Vase posljednje posjete SAD zaostren je sukob u vrhu DPS CG, a onda je doslo sve ostalo. Sta bi se moglo desiti poslije Vaseg predstojeceg odlaska u Vasington?

Zarobljenici propagande

- Poslije mog sledeceg odlaska u Vasington Crna Gora i SR Jugoslavija bice blize svijetu i vise u svijetu, kao i svijet u Crnoj Gori i Jugoslaviji.

Kako ocjenjujete dosadasnju politiku medjunarodne zajednice prema SRJ, i kakva bi ona mogla da bude u narednom periodu, pod uslovom da se nas odnos prema medjunarodnom okruzenju ne promijeni?

- Ako se izuzmu odredjene greske medjunarodne zajednice s pocetka jugoslovenske krize, i uvazi cinjenica da pojedine drzave imaju svoje realne interese na Balkanu - sto je u politici prirodno - moze se reci da je Jugoslavija u odnosima sa medjunarodnom zajednicom radila u korist svoje stete. Iz domacih centara politicke moci, zasluznih za nasu medjunarodnu izolaciju, u javnosti su lansirane samoubilacke teze da nam niko nista ne moze, da ce nam sankcije pomoci da aktiviramo unutrasnje resore itd. Sjetimo se da se u beogradskoj rezimskoj stampi podsticalo cak i rusenje i Jeljcina, dok su nasi ljudi bjezali iz Knina.

Najgore od svega je sto su autori takve propagande i sami postali njeni zarobljenici. Osionost razara i porodicne odnose, a nekmoli drzavnu komunikaciju sa medjunarodnom zajednicom.

Ukoliko zelimo napredak, moramo izvrsavati obaveze prema medjunarodnoj zajednici, kad smo vec svojom politikom doveli sebe u situaciju da nam medjunarodna zajednica postavlja uslove. Moramo saradjivati, deblokirati svijest koja parametrima proslog vijeka americkog predsjednika poistovjecuje sa turskim sultanom.

Svako dalje zadrzavanje postojeceg stanja, ili zaostravanje odnosa sa medjunarodnom zajednicom, bilo bi pogubno za Jugoslaviju. Razorilo bi njenu ionako klonulu privredu, a i ukupne posljedice bile bi katastrofalne.

Nametanje kompleksa krivice
Vi ste pobijedili na izborima nudeci alternativu stanju u kome se sada nalazi SRJ, ali je ta ponuda, prema nekim misljenjima ostala nedorecena. I na nedavnom okruglom stolu "Nase Borbe" "Kuda ide Crna Gora" koji je organizovan u Podgorici, istaknuto je da Crna Gora jos nije odredila sta je njen strateski cilj i prioritet. Da li strateski cilj Crne Gore treba da bude, na jednoj strani, "borba neprestana" protiv unitarizacije, a na drugoj - neprestano pravdanje da joj nije ni na kraj pameti da se razdvaja sa Srbijom?
- Strateski cilj Crne Gore jeste borba neprestana za razvoj, za demokratizaciju, za izgradnju moderne trzisne privrede, za bolji zivot njenih gradjana, ali i za isti takav razvoj Jugoslavije. To o cemu ste Vi govorili jeste dio realnosti, ali nama nametnute od protagonista prevazidjenog i neefikasnog sistema. U osnovi oni i hoce da nas zadrze u tom krugu iz koga nema izlaza, da se stalno bavimo "velikim" temama da bi zapostavljajuci zivotna pitanja najednom nas optuzili za nesposobnost da upravljamo javnim poslovima. Oni i postoje zahvaljujuci bitkama sa istorijom, a protiv sadasnjosti i buducnosti.
Unitarizam jeste opasnost, posebno sto se izmjestanjem licne vlasti na savezni nivo Crna Gora javlja kao problem za njeno dosadasnje praktikovanje, kojoj ce Crna Gora biti nesavladiva prepreka. Kada je, pak, rijec o nametanju kompleksa krivice u odnosu na Srbiju, mi taj kompleks jednostavno nemamo kao sto nemamo namjeru da se bilo kome pravdamo. Uostalom, insistiranje na tome je vec monotono i zamorno, posebno ako se zna da vazda isti autori uvijek nalaze krivca koga ce optuziti za nelojalnost a koja je po njihovim interpretacijama - poslusnost. Gotovo da ne postoji neko ko nije optuzen i anatemisan radi toga. U tom smislu, aktuelno sumnjicenje Crne Gore samo da bi se produzilo strazarenje nad njom je ispricana prica jer Crnoj Gori nijesu potrebni ni strazari ni usrecitelji sa strane. Njihov pojas za spasavanje najcesce biva konop za davljenje.

Posaljite nam vas komentar! Izbor vasih reagovanja i misljenja objavljujemo.
© 1997 Yurope & ,,Nasa Borba" / Sva prava zadrzana /