SVECANOST U ZADUZBINI ILIJE M. KOLARCA

Svecanom knjizevnom veceri, u Zaduzbini Ilije M. Kolarca, veceras u 19.30 casova, na kojoj ce ucestovati veliki broj nasih pisaca, obelezice se 50 godina izlazenja "Knjizevnih novina". Svecani trobroj predstavljen je juce u Udruzenju knjizevnika Srbije, a o "Knjizevnim novinama", istorijatu, rezultatima, problemima, s kojima se suceljavala redakcija govorili su Slobodan Rakitic, predsednik UKS, Petar Cvetkovic, glavni i odgovorni urednik novine, Bozo Koprivica, Ivan Rastegorac... Rakitic je rekao da bi umesto 970 objavljena broja, imali 1.200 brojeva da je List izlazio redovno (a zasto - nije navedeno na stranicama svecanog trobroja) i ocenio da su "Knjizevne novine" bile onakve kakvi su nam bili knjizevnost, misao i drustvene prilike. Cvetkovic je ukazao na otvorenost casopisa za razlicite poeticke vizije, "zahvaljujuci cemu su citaoci ovog lista mogli da prate knjizevni, kulturni i drustveni zivot u njihovim osnovnim vidovima".

Cvetkovic je prilozio i malu istoriju "Knjizevnih novina". Osnovane su 17. feburara 1948. godine kao organ Saveza knjizevnika Jugoslavije, a prvi urednici bili su Jovan Popovic i Milan Dedinac. Izdavac se promenio 1954. godine, kada je tu ulogu preuzelo Udruzenje knjizevnika Srbije. Izlazile su u razlicitom obimu i razlicitim periodima, od cetiri do do 16 strana, a u posebnim prilikama, kao sto je i ova, i na vecem broju strana. Jedna od osnovnih karakteristika ovog lista bilo je, kako kaze Cvetkovic, da je imao jugoslovensku orijentaciju. "Knjizevne novine" imale su ceste prekide, ponekad i vise od godinu dana.

"Odlikovane" su nizom zabrana: prva je usledila vec 1949. godine zbog teksta Mose Pijade (pseudonim Psic Zubatic) pod naslovom "Krilov ili Ezop". Poslednji put su "Knjizevne novine" zabranjene 1988. godine zbog teksta Dragoslava Mihailova "Zlocinci i zrtve". Posle te godine, kako kaze Cvetkovic, slede "raznorazna 'upozorenja' listu, a najcesci 'pritisak' je nedostatak novca".

R. S.