IZVESTAJ HELSINSKOG ODBORA ZA LJUDSKA PRAVA U SRBIJI O POLOZAJU HRVATA U REPUBLICI

Dvadeset pet godina zivota u Srbiji nije dovoljno za dobijanje jugoslovenskog drzavljanstva, zato sto ste Hrvat, na primer

Mnogi Hrvati koji imaju stalno mesto boravka na teritoriji SRJ a rodjeni su van Federacije, prema saznanjima Helsinskog odbora za ljudska prava u Srbiji, postali su apatridi, izgubili posao ili izbaceni iz stanova jer nisu mogli da dobiju jugoslovensko drzavljanstvo. Ministarstvo unutrasnjih poslova ima diskreciono pravo da selektivno daje drzavljanstvo, sto pojedinim grupama, posebno Hrvatima onemogucava resavanje statusa. Helsinski odbor predlaze da gradjani koji su rodjeni van SRJ, a u njoj zive, dobiju dvojno drzavljanstvo.

Slucaj oficira J. P, kako navodi Helsinski odbor, je karakteristican za vojna lica koji su nakon pocetka rata ostali u SRJ, a neki od njih ucestvovali i na ratisu. J. P. je bio na ratistu kod Vukovara, a do 1996. zaposlen u Jugoslovenskoj armiji u Nisu. Vojni sud u Nisu, medjutim '96. godine, dize protiv njega optuznicu za spijunazu. Godinu dana kasnije, pokrenut je i disciplinski postupak i J. P. je izbacen sa posla.

Nakon razresenja sa duznosti, J. P. ne moze da otvori radnu knjizicu, jer je rodjen u Hrvatskoj. Do sada nije dobio jugoslovensko drzavljanstvo, iako je 25 godina ziveo u Srbiji. Zahtev za drzavljanstvom je, inace, podneo 1992. godine. Zbog toga gubi pravo na zdravstvenu zastitu i zaposlenje u drugoj radnoj organizaciji. Agresivni nacionalizam vecinskog naroda (Srba) prema ocenama Helsinskog odbora, doveo je do radikalizacije manjina, posebno kroz isticanje vlastitog nacionalnog identiteta do zahteva za odredjenom autonomijom od kulturne do teritorijalne. Posledica agrsivnog srpskog nacionalizma, je kako ocenjuje Helsinski odbor, i osnivanje i delovanje nacionalnih politickih partija kao sto je Demokratski savez Hrvata u Vojvodini "koji je u svom radu bio orijentisan na trazenje podrske uglavnom za zastitu nekih elementarnih interesa od drzavnih institucija svoje maticne drzave Hrvatske".

Pocetkom 1996. godine, pokrenuta je i inicijativa za stvaranje Hrvatskog narodnog vijeca, koje bi okupljalo Hrvate na teritoriji SRJ i zalagalo se za definisanje njihovog statusa. Ta inicijativa, medjutim, nije otisla daleko jer nije doslo do potpune normalizacije odnosa izmedju SRJ i Hrvatske. Ocekuje se da ce u perspektivi Hrvatsko narodno vijece dobiti ulogu koju su joj naznacili inicijatori.

(Nastavice se)