OLGA JANCIC, “IZ ATELJEA 1990-1998".

Izlozba skulptura i crteza Olge Jancic “Iz ateljea 1990-1998", postavljena u Galeriji Zepter, predstavlja zanimljiv i, u kontekstu aktuelne umetnosti, provokativan susret sa po mnogo cemu osobenom uemtnickom produkcijom. Iza nje stoji pet decenija kontinuiranog rada, logicnog razvoja, postepene nadgradnje i elaboracije polaznih premisa, kao i ciklicnih vracanja nekima od njih, o cemu govori i nedavno izasla monografija ciji su autori dr Irina Subotic i dr Ivana simeonovic-Celic.

Polazista i uporista skulpture Olge Jancic proizilaze iz prostora modernosti. Put od figurativne skulpture ka nereferentnoj bio je postepen i jednosmeran, transformisuci/apstrahujuci predstavnost u sugestivnost u formi i asocijativnost u nazivu. Modernisticki koncept skulpture, koji uslovljava opus ove skulptorke, obuhvata aspekte medijski ciste, autoreferentne, one koja ne dovodi u pitanje neke osnovne osobine ove discipline kao forme, koja se podvrgava svojim unutrasnjim plastickim zakonitostima, tj. iskustva utemeljena na istrazivanju razlicitih materijala i postizanju ciste i/ili idealne forme. No, ono sto uvek intrigira, pa i u ovom slucaju, to su odstupanja od “pravila". Na kraju krajeva, ova odstupanja cine modernizam zanimljivom i slozenom manifestacijom sihronijskih/dijahronijskih evolucija. Drugim recima, formalna istrazivanja izvedena u reljefima i skulpturama Olge Jancic organickih, binarnih struktura poseduju onu vrstu ekspresivnog naboja koja unosi poremecaj u pretpostavljenu i zadatu staticku prirodu skulptorskog objekta. Oblici ovih skulptura postuju greenbergovsko nacelo po kome bi skulptura trebalo da naglasava otpornost materije da se povenuje umetnikovim naporima da im nametne forme netipicne za kamen, metal, terakotu. Istovremeno, oni mogu da, primera radi, pulsiraju ili odilaze na (u) povrsini reljefa, da snje “slivaju" preko ivice ili da budu izmesteni iz tezista (odnosi se na reljefe “Odilazenje oblika" I, II, IV, V iz perioda 1990- 1993, i “Pulsiranje" iz 1990, kao i na skulpture “Dvojna forma na ivici" iz 1990. i “Van tezista III" iz 1995.). Njihova zaobljenost, taktilnost, umnozavanje, delimicno erotizovano “pupljenje", “prelivanje", rascepljenost, imaju kvalitet specificnog biomorfizma koji se, kroz korisceni apstraktni vokabular, pokazuje kao potisnuti zenski upis.

Pored prepoznatljivih oblika pune plastike koje vec decenijama u kontinuitetu radi i razvija, izlozeni su i reljefi, nasali u prethodnih sedam godina, koji nastavljaju istrazivanja plastickih i estetskih problema zapocetih na onima iz prve polovine sezdesetih. Skulptura ’Bez lika" iz 1997. integrise u sebi na vrlo lucidan nacin sva skulptorska iskustva kroz koja je ova umetnica prosla. To je puna plastika, po cijoj su se povrsini zavrstele energije proizasle sa reljefa, oblikujuci masu koja se u osnovi poziva na figurativnu tradiciju asocirajuci na (auto)portret (ne mozemo pouzdano da znamo jer “glava" je, ne zaboravite, bez lika).

Dakle, teme za razmisljanje koje ova izlozba namece su (teorijske) reinterpretacije modernistickih stremljenja u istoriji posleratne umetnosti kod nas, objedinjenih opstim imenom umerenog modernizma, njihove pozicije u odnosu na ondasnja svetska zbivanja, zatim proucavanje istrajnosti i vitalnosti nekih od njih i, u tom kontekstu, njihov polozaj i, konacno, smisao u slozenom i heterogenom spletu savremenih zbivanja. Takodje, cini se narocito provokativnom temom preispitivanje mesta zena umetnica i njihovih realizacija u sklopu tada monolitno shvatane modernisticke prakse, kao i moguce “demaskulinizacije" kroz nove interpretacije.